Kalp damar hastalıkları artan obezite, sağlıksız yaşam ve sigara kullanımı gibi nedenlerle dünyada ölüm nedenleri arasında başı çekiyor. Peki, kalp damar tıkanıklıkları belirtileri nelerdir? Ayakta damar tıkanıklığı belirtileri nasıl olur? Kalp damar tıkanıklığına hangi faktörler yol açıyor? Tedavi edilmezse hangi sorunlara neden olabilir? Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ayça Özgen, yanıtlıyor…
KALP DAMAR TIKANIKLIĞI NEDİR? *
‘Kalp damar tıkanıklığı; kalbe oksijenden zengin kan ulaştıran ve kalbi besleyen atardamarlarda çeşitli faktörler nedeniyle gelişen ve ateroskleroz olarak bilinen, atar damar plaklarının neden olduğu damar çapının ve akımının azalması sonucu oluşan durumdur. Damar tıkanıklığı sonucu kan akışının azaldığı organlarda beslenme bozukluğu gelişiyor. Bu durum hayatı tehdit eden önemli sorunlara yol açabiliyor.
KALP DAMAR TIKANIKLIĞINA HANGİ FAKTÖRLER YOL AÇIYOR? *
Kalp damar tıkanıklığına pek çok faktör neden oluyor. Yaşam tarzında yapılacak olan düzenlemelerle kalp damar tıkanıklığından büyük oranda korunmak mümkün olabiliyor.
Genetik faktörler: Ailede kalp ve damar hastalığı olan birince derecede yakınların bulunması.
Hiperkolesterolemi: Kanda total kolesterol düzeyinin 200mg/dl ve üzeri olması.
Hipertansiyon: Tansiyon ölçümünde büyük tansiyonun 140 mmhg, küçük tansiyonun 90 mmhg ve üzeri olması.
Diyabet: Kanda HbA1c düzeyinin yüzde 6.5 ve üzeri olması.
Obezite: Vücut kitle indeksinin 30 ve üzeri olması.
Sigara ve alkol kullanımı
Yetersiz egzersiz yapmak
KALP DAMAR TIKANIKLIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kalp damar tıkanıklığı sinsi gelişen bir sorun. Genellikle damarın yarısından fazlası tıkandıktan sonra belirtiler veriyor ve bu durum çoğu zaman kalp kriziyle sonuçlanıyor. Dolayısıyla hiçbir yakınma olmasa dahi düzenli kalp ve damar tetkikleri yaptırmak yaşamsal öneme sahip oluyor.
KALP DAMARINDA TIKANMA BELİRTİLERİ
- Göğüste yanma ve sıkışma hissi
- Göğüs üstünde baskı hissi
- Sol kola ve sırta yayılan baskı tarzında ağrı
- Karın ağrısı
- Nefes darlığı
- Çarpıntı
- Fiziksel aktivite sonrası göğüs bölgesinde oluşan ağrı
BACAK DAMARINDA TIKANMA BELİRTİLERİ
- Baldırda hareketle ortaya çıkan ve bıçak saplanır şeklinde gelişen şiddetli ağrı
- Damar daralmasının ileri safhalarında, istirahatte bile bacaklarda oluşan ağrı
- Ayaklarda morarma veya solukluk tarzında renk değişikliği
- Ayaklarda özellikle ayak parmaklarında soğuma ve beraberinde morarma
- Ayaklarda ve bacaklarda açılan ve iyileşmeyen yaralar
- Ayaklarda, özellikle parmaklarda motor aktivitenin azalması, yani hareket güçlüğü
- Damar tıkanıklığının son aşamasında kangren
TEDAVİ EDİLMEZSE HANGİ SORUNLARA NEDEN OLABİLİR? *
Atar damar tıkanıklıklarında, damarın beslediği organın fonksiyonları bozuluyor. Dolayısıyla damar tıkanıklığı erken dönemde tedaviyle giderilmezse kalp damarında oluşan tıkanıklıklar başta kalp krizi olmak üzere ölüme kadar giden hayati durumlara neden olabiliyor.
KALP DAMAR TIKANIKLIĞINI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALI, NELERDEN KAÇINMALIYIZ?
Genetik faktörler, yani ailesel yatkınlık önlenemese de çevresel risk faktörlerine dikkat ederek kalp ve damar sağlığımızı korumak elimizde.
• Sigara ve alkol kullanmamak
• İdeal kiloda kalmak
• Düzenli egzersiz yapmak
• Aşırı yağlı, tuzlu ve şekerli gıdalardan kaçınmak,
• Ailede kalp ve damar rahatsızlığı varsa 30 yaşından itibaren, eğer yoksa 40 yaşından sonra en az senede bir kez kalp ve damar muayenesi için kalp ve damar uzmanına başvurmak
• Tansiyon ölçümü yapmak
• Her yıl kan şekeri ve kolesterol değerlerine baktırmak
• Mümkünse stresten ve stresli ortamlardan uzak durmak
KALP DAMAR TIKANIKLIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR? *
Hastanın şikayetlerine, atar damarın tıkanıklık derecesi ve yerine göre medikal, yani ilaç tedavisi, PTCA (perkutan koroner girişim), stent tedavisi veya cerrahi tedaviye başvuruluyor. Atar damar tıkanıklığını tespit etmek için anjiografi ve ilaçlı tomografi olarak bilinen BT anjiografi yöntemlerine başvuruluyor. Atar damar tıkanıklıklarında tanı ve tedavi için geç kalınan her dakika hasta için hayati önem taşıyor. Zira erken tanı ve tedavi hayat kurtarıyor.
