Safra kesesinde taş problemi yaşayanların en çok merak ettikleri konuların başında neden oluştuğu geliyor. Ancak, safra kesesi taşlarının yüzde 80’inin oluşum nedeni bilinmiyor. Peki, safra kesesi taşı belirtileri nelerdir? Ameliyat olmadan geçer mi? Safra kesesinde taş nasıl düşürülür? Acıbadem Ataşehir Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Güralp Onur Ceyhan anlatıyor…
SAFRA KESESİ NEDİR? GÖREVLERİ NELERDİR? *
Karaciğerin hemen altında yer alan safra kesesi 8 cm uzunluğunda, 4 cm genişliğinde olan ve kanal aracılığıyla onikiparmak bağırsağına açılan bir organdır. Safra kesesinin temel görevi, karaciğer tarafından her gün 500 ml ile 1 litre arasında değişen miktarlarda üretilen bir salgı olan safrayı depolamak. Safranın iki temel görevi var; karaciğerde ayrıştırılan maddelerin vücuttan atılmasına destek olmak ve yağlar ile yağda eriyen vitaminlerin emilimini sağlamak. Safra kesesi, depoladığı bu safrayı, mide dolduktan sonra, kasılma hareketleriyle ve sistik kanal ile ana safra yol üzerinden, sindirim sağlanması için oniki parmak bağırsağına boşaltıyor.
SAFRA KESESİ TAŞI NEDEN OLUR? *
Safra kesesi taşlarının yüzde 80’inin oluşum nedeni bilinmiyor. Sebebi belli olan etkenler arasında yüksek kolesterol önemli bir yer tutuyor. Safra kesesinin oluşturduğu safra sıvısında fazla kolesterol olursa, bu durum safra taşlarına neden olabiliyor. Taş oluşumunda diğer iki önemli etken ise ileri yaş ve cinsiyet. Kadınlarda safra taşları 2-3 kat daha fazla tespit ediliyor. Bunların yanı sıra genetik etkenler, obezite ve hormon tedavilerinin de safra taşı oluşumunda etkili olduğu belirtiliyor.
SAFRA KESESİ TAŞI BELİRTİLERİ *
Safra kesesi taşlarının yüzde 70-80 hayat boyu sessiz kalabiliyor ve tesadüfen tespit ediliyor. Safra kesesi taşlarının en tipik belirtisi ise yemeklerin ardından midenin üst orta ile sağ kısmında aniden başlayan ve bazen sağ kürek kemiğine veya bel bölgesine doğru yayılabilen ağrı oluyor. Şişkinlik, mide bulantısı ve kusma da yine safra kesesi taşlarında görülen diğer belirtileri oluşturuyor.
SAFRA KESESİ TAŞI AMELİYAT OLMADAN GEÇER Mİ? *
Safra kesesinde oluşan taşların ilaçla tedavisi mümkün değildir. Yemeklerden sonra şikayetler oluşmuyorsa, ilk aşamada hastayı sadece takip etmek yeterli olabiliyor. Ama özellikle şikâyetleri olan hastalarda tek tedavi seçeneği cerrahi yöntemdir. Safra kesesi taş üretme özelliğine sahip bir organ. Bu nedenle taşların alınmaları yeterli gelmiyor, sorunun tekrar etmemesi için safra kesesinin mutlaka çıkarılması gerekiyor. Safra kesesi yaşam için vazgeçilmez bir organ değildir. Safra kesesi alındıktan sonra safra karaciğerden bağırsağa olan akışına devam edebiliyor. Dolayısıyla safra kesesinin ameliyatla çıkarılması sorun oluşturmuyor, tam aksine tüm yiyecek ve içeceklerin tüketilmesine imkan sağlayarak hastanın yaşam kalitesini yükseltiyor.
SAFRA KESESİ AMELİYATI NASIL UYGULANIYOR? *
Günümüzde safra kesesi ameliyatları genellikle 1-2 santimlik kesilerle yapılan ve ‘laparoskopik kolesistektomi’ adı verilen kapalı cerrahi yöntemle gerçekleştiriliyor. Bu yöntemde, karın bölümü gazla şişirildikten sonra kamerayla karın içi organları görüntüleniyor ve cerrahi aletlerin yardımıyla safra kesesi çıkarılıyor. Laparoskopik yöntem sayesinde hastalar ameliyatın ertesi gün taburcu olup, 2-3 gün içinde normal hayatlarına dönüş yapabiliyor, tüm yiyecek ve içecekleri sinirsiz tüketebiliyorlar.
SAFRA KESESİ TAŞLARINDA AMELİYAT ŞART MI? *
Şikayete yol açmayan safra kesesi taşlarında tedaviye gerek duyulmuyor, düzenli takip yeterli geliyor. Ancak ağrı, mide bulantısı ve şişkinlik gibi yakınmalara yol açan safra kesesi taşlarında, safra kesesinin cerrahi yöntemle mutlaka alınması gerekiyor. Zira, safra kesesindeki taşlar alınmazlarsa safra yollarına düşerek safra ile pankreas salgılarının boşaltılmasını önlemesi sonucunda sarılık, kanal iltihaplanması ve akut pankreatit gibi ciddi sorunlara yol açabiliyor.
SAFRA KESESİ TAŞI OLANLAR NE YEMELİ, NE YEMEMELİ? *
Safra kesesindeki taşlar şikayetlere yol açıyorsa hastanın kaliteli bir yaşama kavuşması ve istediğini yiyebilmesi için ameliyat olması gerekiyor. Şikayetleri olmasına rağmen ilk aşamada ameliyat istemiyorsa, hastanın ağır ve sindirimi zor yemeklerden uzak durması önem taşıyor. Safra kesesinde taşlar varsa ve hastanın herhangi bir şikayeti yoksa, istediği yemekleri tüketmeye devam edebilir. Ancak bunun üzerine hastanın yakınmaları başlarsa cerrahi için tekrar değerlendirmesi gerekiyor.
