Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, beynin çalışma modeli ve yeni deneyimlerin beynin üzerindeki etkilerini anlattı. Umay, yeni olan her şeyin beraberinde yeni bir heyecan getirdiğini, tıpkı yeni yıl gibi içerisinde umut taşıdığını, bunun da beynimizdeki nörokimyasal ve elektriksel aktiviteyi tetiklediğini söylüyor.
Psikoloji tarihi boyunca hem de diğer alanlarda çok ilgi çeken bir konu olmuştur. Son dönemde yapılan çalışmalarda beynimizde kuralları daha önceden belli rutin ya da otomatiğe oturttuğumuz bir işle uğraşırken veya dinlenme halindeyken aktif olan “varsayılan mod ağı” olarak adlandırdığımız “default mode network” devrede oluyor.
Bu moddayken dinlenme halindeyizdir ve sıklıkla çaba sarf etmeyen işleri yapıyoruzdur. Bu mod dinlenme halindeyken aktif olduğunda işlevseldir ya da gerçekten daha önce sıklıkla tekrarladığımız işleri yaparken aktifleştiğinde zamandan kazandırır, beynimizim ekonomik çalışmasını sağlar. Ama günün çoğunluğunda bu mod aktifse, bu durumda çok da işlevsel olmuyor.
RUTİNİN DIŞINA ÇIKMAK ADRENALİNİ ARTIRIYOR
Anda olamama, andan kopma, yeni şeyleri öğrenememe, tamamen tüm günümüzü kaplayan bu varsayılan mod ağının bir çıktısıdır diyebiliriz. Rutinin dışına çıkmak, yeni şeyler denemek beynimizde; adrenalin, dopamin ve endorfin gibi hormonlar salgılanmasını sağlar.
Bu durumda heyecanlanırız, otomatik pilottan çıkarız ve yeni şeyler öğrenmeye de hazır hale geliriz. Bu sebeple öneriler arasında sıklıkla işe giderken farklı bir yol denemek, dişimizi her zaman fırçaladığımız elden farklı bir elle fırçalamak ya da farklı adımlarla yaptığımız yeni görevlere başlamak. Bu ve benzeri hareketler beyin sağlığımız için otomatik pilottan çıkmamız için önemlidir diyebiliriz. Bizi heyecanlandıran alanlardır diyebiliriz.
Bize keyif veren yapmaktan haz duyduğumuz şeyler, aynı zamanda bizim motivasyon kaynağımızdır. Beynimizde mezolimbik ve mezokortikal alanlar bu ödül sisteminin içerisinde çokça yer kaplayan alanlardır. Bu alanların aktif nörokimyasalı da dopamindir.
Yeni deneyimler özellikle bu alanlardaki dopamini artırarak haz almamızı ve daha motive olmamızı sağlar. Çünkü yeni olan her şey beraberinde yeni bir umut getirir. Tıpkı yeni yıl gibi içerisinde bir umut taşır. Dolayısıyla bu beynimizdeki nörokimyasal ve elektriksel aktiviteyi tetikler diyebiliriz.
İLGİLİ İÇERİKLER
- Beyin “anne” moduna geçtikten sonra içinde yaşanan değişimler
- Beyin sağlığını koruyacak 8 formül: Prof. Dr. Derya Uludüz anlatıyor…
- Cevizin, Alzheimer hastalığı ve sağlıklı bir beyin arasındaki ilişkisi
